Azerbaijan, nước chủ nhà của Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc năm nay, hôm thứ Tư (17 tháng 7) đã kêu gọi các chính phủ thỏa hiệp nhằm phá vỡ bế tắc trong việc tài trợ cho các nước nghèo hơn để đối phó với hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Hội nghị các bên lần thứ 29 (COP29) của Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP29), sẽ được tổ chức tại Baku, Azerbaijan vào tháng 11 năm nay, dự kiến sẽ đạt được thỏa thuận toàn cầu để xác định mức độ giàu có của các nước nên giúp các nước đang phát triển ứng phó với biến đổi khí hậu.
Nhưng cuộc đàm phán hiện đang bị đình trệ.
Các nước đang phát triển cần đầu tư quy mô lớn vào hệ thống năng lượng để giảm lượng khí thải carbon và tăng cường khả năng phòng vệ trước tác động của biến đổi khí hậu.
Những quốc gia nghèo hơn này ít chịu trách nhiệm nhất về lượng khí thải carbon nhưng lại chịu thiệt hại lớn nhất do hiện tượng nóng lên toàn cầu.
Một cuộc họp ngoại giao quan trọng ở Bonn, Đức vào tháng trước đã kết thúc trong bế tắc khi các nước không thể đạt được tiến bộ về một vấn đề đã làm xói mòn lòng tin giữa các nước đàm phán trong nhiều năm.
Các nước châu Âu và các quốc đảo dễ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu cho biết các nhà sản xuất dầu khí lớn đã ngăn chặn các cuộc thảo luận về các vấn đề liên quan.
Trong lá thư gửi khoảng 200 bên ký kết thỏa thuận khí hậu của Liên hợp quốc, Chủ tịch COP29 của Azerbaijan Mukhtar Babayev bày tỏ sự tiếc nuối vì “thiếu tiến bộ cần thiết” và cảnh báo rằng thời gian sẽ không còn nhiều.
"Rõ ràng chúng ta cần phải hành động nhanh hơn. Thời gian trôi qua đồng nghĩa với việc mất đi sinh mạng, sinh kế và hành tinh," Babayev, một quan chức chính phủ Azerbaijan và cựu giám đốc điều hành công ty dầu mỏ, viết.
Babaev nói: "Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tăng tốc và tiến lên từ quan điểm đàm phán trước đây."
Các nước giàu đang chịu áp lực phải cam kết các mục tiêu tài chính mới vượt xa mức 100 tỷ USD mỗi năm mà họ đã cam kết vào năm 2009.
Theo đánh giá của chuyên gia do Liên hợp quốc ủy quyền, các nước đang phát triển ngoài Trung Quốc sẽ cần tăng ngân sách đầu tư vào khí hậu hiện tại lên 25 lần vào năm 2030, đạt quy mô hàng năm khoảng 2,4 nghìn tỷ USD.
Các nhà đàm phán đã gặp khó khăn trong việc thống nhất về số tiền viện trợ và đi đến bế tắc về việc ai sẽ trả tiền, nguồn tiền sẽ được sử dụng dưới hình thức nào và ai sẽ nhận được nó.
Theo thỏa thuận về khí hậu năm 1992, chỉ một nhóm nhỏ các nước công nghiệp phát triển nhất vào thời điểm đó có nghĩa vụ cung cấp tài chính cho khí hậu. Một số người muốn mở rộng nguồn tài trợ, đặc biệt là bao gồm cả Trung Quốc, quốc gia giàu có hơn nhiều so với 30 năm trước và là quốc gia phát thải khí nhà kính lớn nhất.
Theo quan điểm đàm phán dự thảo được Reuters đưa tin gần đây, EU hy vọng sẽ đạt được thỏa thuận về các mục tiêu tài chính khí hậu toàn cầu tại hội nghị thượng đỉnh COP29, bao gồm cả việc thúc đẩy Trung Quốc và các nền kinh tế lớn khác đóng góp cho các mục tiêu tài chính khí hậu của Liên hợp quốc.
EU hiện là nhà tài trợ tài chính khí hậu lớn nhất thế giới. Brussels cho biết họ có kế hoạch tiếp tục cung cấp những hỗ trợ như vậy nhưng tin rằng các quốc gia khác phải có hành động mạnh mẽ hơn để giảm lượng khí thải carbon dioxide.
Các nước đang phát triển cáo buộc các nước giàu đang tìm cách giảm nhẹ trách nhiệm của mình.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lin Jian hồi tháng trước đã chỉ trích các nước phát triển vì nợ đọng tài chính khí hậu, điều này "đã làm suy yếu đáng kể sự tin cậy lẫn nhau giữa hai miền Triều Tiên cũng như các nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu". Ông kêu gọi các nước phát triển gánh vác trách nhiệm đúng mức của mình đối với tài chính khí hậu trong tương lai tại COP29 và không chuyển trách nhiệm sang các nước đang phát triển.
BẮN CÁBẮN CÁYalchin Rafiyev, trưởng đoàn đàm phán của hội nghị thượng đỉnh COP29, gần đây đã tuyên bố rằng bất kể cựu Tổng thống Donald Trump có tái đắc cử hay không, Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đảm nhận việc tài trợ khí hậu vì theo thỏa thuận COP trước đó, Hoa Kỳ vẫn chịu trách nhiệm pháp lý về việc giải ngân quỹ để chống biến đổi khí hậu.
Để phá vỡ thế bế tắc, Azerbaijan sẽ bắt đầu tổ chức các cuộc họp không chính thức kéo dài 2 ngày vào ngày 26 tháng 7 với các nhà đàm phán. Họ bổ nhiệm hai nhà ngoại giao giàu kinh nghiệm, trong đó có Bộ trưởng Năng lượng Đan Mạch Dan Jorgensen và Bộ trưởng Môi trường Ai Cập Yasmine Fouad, để hỗ trợ các bên đạt được tiến bộ.
Babayev nói rằng sự bế tắc "không thể chỉ được giải quyết bởi các nhà đàm phán" và kêu gọi giới lãnh đạo chính trị bên lề giúp thúc đẩy các cuộc thảo luận và đạt được sự đồng thuận.
(Bài viết này dựa trên báo cáo từ AFP.)
